april 24, 2014
Attack on Titan: weerstand bieden is een verkenning
Het is geen kleinigheid om met de Reuzen in de clinch te gaan. Ze zijn angstaanjagend, dat zijn ze. De "titanen" die uit de pen van Hajime Isayama zijn voortgekomen en door de Wit Studio in video zijn omgezet, eten ons namelijk op. Ze verschijnen plotseling: ogen met een stompzinnige onschuld, naaktheid ontdaan van hun geslacht: ze rennen, grijpen je en gnam! - je weet al vanaf de eerste aflevering hoe het zal aflopen. Je kameraden zullen één voor één worden verslonden, zonder reden (behalve de drang om te verslinden, uiteen te scheuren en te genieten van andermans pijn). In de steampunk middeleeuwen van Attack on Titan heeft de mensheid zich binnen 3 concentrische muren (Maria, Rosa en Sina) opgesloten, maar na een eeuw van gedwongen bescherming dringt een enorme reus die uit het niets is verschenen Maria binnen, en dat is chaos. De bevolking wordt gedecimeerd, de menselijke milities worden afgeslacht en er moeten zo snel mogelijk nieuwe worden opgeleid, te beginnen met de overlevende kinderen, anders is het einde nabij.
imageOnder hen bevinden zich de opstandige Eren en de ijskoude Mikasa, twee jongeren die verbonden zijn door een op zijn zachtst gezegd bloedige jeugd. Hun training leidt ertoe dat ze deel uitmaken van het verkenningskorps, de militaire tak die haar billen buiten de muren riskeert in een poging informatie te verzamelen over de aard van de titanen. De twee worden meesters van de Rittai Kidō Sōchi, een met gas aangedreven apparaat waarmee ze behendig kunnen zweven met behulp van een systeem van touwen en haken. Alleen door dit "apparaat voor 3D-manoeuvres" te dragen, kunnen de verkenners hopen de enige zwakke plek van de reuzen te raken: een stuk vlees dat net onder de nek is geplaatst, waarvan de verwijdering de onmiddellijke verpulvering van het monster veroorzaakt.
Is het dus de gebruikelijke riedel Wij vs Zij? Zeker niet. Onder de mensen sluimert namelijk de kiem van verraad en opstand. Naast het bestaan van een monarchaal en gecentraliseerd systeem dat uitsluitend gericht is op de verdediging van het koninklijk bolwerk (doet dit je aan iets denken?), is er ook geen eenheid tussen de drie militaire korpsen (het verdedigingsgarnizoen, de gendarmerie aka de smerissen, en de verkenners waar Eren en Mikasa deel van uitmaken). In het bijzonder zijn de milities die binnen de muren opereren zich bijna volledig onbewust van de verschrikkelijke wreedheid van de reuzen en hebben ze de neiging om op een passieve en niet-projectmatige manier "weerstand te bieden". Voor de verkenners is het precies het tegenovergestelde: het zien van hun kameraden die worden opgeslokt in de kaken van de monsters is een terugkerende ervaring die een verlangen naar wraak heeft opgewekt, vermengd met een gevoel van empathie en collectieve steun.
Hoewel Attack on Titan een hele retoriek van opoffering en kameraadschap kan onthullen, staat de verbeelding en de vertelling die het ontwikkelt open voor complexere en interessantere interpretaties. Zoals gezegd is het conflict niet simpelweg tussen twee blokken (Reuzen vs Mensen). Er is een strijd tussen sociale generaties, tussen militaire korpsen en hiërarchieën, tussen inwoners van de verschillende muurringen omdat er geen overeenstemming is over welke weerstandsstrategie moet worden gevolgd. De wereld vóór de komst van de reuzen (we bevinden ons in een utopische 9e eeuw) is niet geïdealiseerd: Eren en Mikasa ondergaan en beoefenen geweld al op jonge leeftijd. Onschuld heeft dus nooit bestaan, omdat trauma endemisch is. Dezelfde reuzen hebben menselijk bekende gelaatstrekken en gezichten, hoewel hun afwezige blik en moorddadige drang hen schijnbaar verstoken maken van bewustzijn en gevoelens. Het is niet de inmiddels alomtegenwoordige "allegorie van de zombie" waarbij de sociale orde wordt bedreigd door een massa ex-mannen die sine ratio aanvalt. In Attack on Titan is elke reus een monoliet waarmee een menigte krijgers en krijgerinnen in botsing komt in een poging zich te verdedigen, maar ook om het geheim ervan te ontcijferen. En al snel wordt de twijfel dat er onder de mensen een "incognito" reus is, duidelijk. De "rode dood", in navolging van het beroemde verhaal van Allan Poe, is in ons midden, sluipt van binnenuit naar binnen. Er rest dus niets anders dan op onderzoek uit te gaan, collectief te vechten, maar tegelijkertijd je eigen vaardigheden te blijven cultiveren, een "3D"-verkenning uit te voeren om te begrijpen dat misschien "de reus die in ons zit" het krachtigste wapen is om de mensheid te redden.
Kortom: #aantebevelen.